දරීද්රතාවය, දුප්පත්කම කියන්නේ ලංකාවේ විතරක් නෙමෙයි ලෝකේ
පුරාවට තියෙන ප්රධාන ප්රශ්න වලින් එකක්. කම්මැලිකම, නූගත්කම, අවාසනාව වගේ දාහක් දේවල්
දුප්පත් කමට හේතු විදියට ඉදිරිපත් කලාට ඇත්තටම දුප්පත්කමට හේතුව ඔය මොකුත් නෙමෙයි
සල්ලි නැති කම. සල්ලි තියෙනවා නම් කිසිම මිනිහෙක් දුප්පත් නෑනේ. ඉතින් දුප්පත්කම
නැති කරන්න තියෙන ලේසිම විදිය ඉතින් මිනිස්සුන්ට සල්ලි දෙන එක.
එහෙම
නිකං සල්ලි දෙන්න පුළුවන්ද? සල්ලි ගස් වලින් කඩන්නේ නෑනේ නැද්ද?
“Universal Basic Income”(UBI) එහෙමත්
නැත්නම් සිංහලෙන් කිව්වොත් “විශ්වීය අවම ආදායම”
ඒක සිංහල වුනාට දෙමළ වගේ සරලව කිව්වොත් “හැමෝටම
නිකන් සල්ලි” කියන කන්සෙප්ට් එක ගැන අහලා තියෙනවද?
ඒකෙදි
වෙන්නේ උස් පහත් තරාතිරමක් නැතිව රටේ ජීවත්වෙන හැම කෙනෙකුටම ජීවත් වීමට අවශ්ය අවම
මුදලක් ලබා දෙන එක. වෙනත් විදියකට කියනවා නම් ජීවත් වෙන්න අවශ්ය මුදලක් ලබාගන්න
එක භාෂණයේ නිදහස, ජීවත් වීමේ නිදහස වගේ මිනිස්සුන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකමක් බවට
පත්කරන එක.
මේ
කියන කන්සෙප්ට් එක 18 වෙනි සියවසේ ඉඳලා වාමාංශික දේශපාලන මතධාරීන් වගේම තේමස් පේන්,
මිල්ටන් ෆ්රීඩ්මන් වගේ ලිබරල් දක්ෂිනාංශික මතධාරීන් කියන දෙගොල්ලොම කාලෙන් කාලෙට
කරේ තියාගෙන ගියපු කන්සෙප්ට් එකක්. දෙගොල්ලො එහෙම කරපු අරමුණු වෙනස් ඒවා වුනත්. ඒ
වගේම 70 දශකයේ මුල් කාලේ ඇමෙරිකානු ජනාධිපති රිචඩ් නික්සන් මේක ක්රියාත්මක කරන්න
ඔන්න මෙන්න කියන තැනට එනවා. මේ වෙද්දී මේ ගැන කතිකාවත ආපහු සැරයක් කරළියට ඇවිල්ලා
තියෙනවා.
පළවෙනි
එක වෙන්නේ කෝ මේකට සල්ලි සල්ලි ගස් වලින් කඩන්න බෑනේ. සල්ලි ප්රින්ට් කලොත්
උද්ධමනය වැඩිවෙලා මිනිස්සුන්ට ගෙවන ගානෙන් මිනිස්සුන්ට ජීවත් වෙන්න බැරි වෙනවා.
ආපහු ගෙවන ගාන වැඩි කරන්න වෙනවා එතකොට ආපහු සල්ලි ප්රින්ට් කරන්න වෙනවා මේක කරත්ත
රෝදේ වගේ රවුමට රවුමට යනවා ඉවරයක් නෑ. ඒක නිසා මේක ක්රියාත්මක කරන එක ප්රායෝගික
නෑ.
උත්තරේ
බොහොම සරලයි ධනවතුන්ගෙන් ටැක්ස් කරනවා.
එතකොට
ආපහු තර්කයක් ඉදිරිපත් කරනවා. ඒහෙම කරන්නේ කොහොමද එහෙම කරන්න ගියොත් ඒ අය කොහොමද
අළුත් ව්යාපාර වලට ආයෝජනය කරන්නේ. අළුත් රැකියා අවස්ථා හදන්නේ කියන එක.
ව්යාපාරයක්
කරලා මුදල් උපයන්න නම් ඒ කරන ව්යාපාරයට කස්ටමර්ලා ඉන්න ඕන. කස්ටමර්ලා අතේ සල්ලි
තියෙන්න ඕන. දුප්පත් මිනිස්සු බහුතරයක් ඉන්න රටක මොන ව්යාපාරද? ඒවයින් කොහොමද ලාභ
උපයන්නේ? මිනිස්සු බහුතරයක් අතේ සල්ලි ගැවසෙන එක ඇත්තටම ව්යාපාර වර්ධණයට හේතුවක්
මිසක් ඒකේ අනිත් පැත්ත නෙමෙයි.
දෙවැනි
කාරනේ තමයි මිනිස්සු ස්වභාවයෙන්ම කම්මැලියි. උන්ට නිකන් සල්ලි දුන්නොත් උන් කිසිම
වැඩක් කරන එකක් නැහැ.
ඇත්තටම
ඒක එහෙමද?
ලංකාවේ
නීතියෙන් සම්මත අවම වැටුප රු. 10,000/=. උඹට මාසෙකට රු. 10,000/= නිකන් දුන්නා කියලා
ජොබ් එකක් කරන එක නවත්තනවද? ඒ තර්කෙට උත්තරේ එතන තියෙනවා.
ඒ
වගේම අඩු ආදායම් ලාභීන්ට ජීවත් වෙන්න තියෙන ප්රෙෂර් එක අයින් කරාම ඔවුන්ට පුළුවන්
කමක් ලැබෙනවා වැඩි දුර අධ්යාපනය, වෘත්තීය පුහුණුව වගේ දේකට යොමු වෙන්න නිදහසක්
ලැබෙනවා. ඒක දීර්ඝකාලීනව බැලුවහම ඇත්තටම ආයෝජනයක් කියතහැකි.
තුන්වෙනි
කාරණේ තමයි මේක කරන්න ඕන දේශපාලඥයෝ දේශපාලඥයෝ අවස්ථාවාදීයි. මේ වගේ දෙයක්
දේශපාලඥයෝ ලවා සම්මතකරගන්න මේ කපේට බැහැ මේවා ලස්සන කන්සෙප් වුනාට ප්රායෝගික නැති
යුටෝපියානු කන්සෙප්ට් විතරයි කියන එක.
හොඳට
හිතලා බැලුවොත් මේ වෙද්දී අපි භුක්ති විඳින අයිතිවාසිකම් බහුතරයක් (අවම වැටුපක්,
ප්රජාතන්ත්රවාදය, මානව අයිතිවාසිකම්, පාරිභොගික අයිතිවාසිකම් ලිස්ට් එක දිගට
කියතහැකි) කාලෙකට, මීට අවුරුදු 100කට කලින් හිටපු මිනිස්සුන්ට පෙනුනේ ලස්සන හැබැයි
ප්රායෝගික නැති යුටෝපියානු කන්සෙප්ට් විදියට. දේශපාලඥයන්ට ඕන බලය මිනිස්සුන්ගේ
ඡන්දේ මිනිස්සුන්ගේ ඡන්දේ අරගන්න උන් ඕන දෙයක් කරන්න ලෑස්තියි. මිනිස්සුන්ට පුළුවන්නම්
දේශපාලකයන්ට ඒත්තු ගන්වන්න මේක ක්රියාත්මක කළොත් ඡන්දේ ගන්න පුළුවන් කියලා ඔවුන්
ලවා මේ වගේ දෙයක් ක්රියාත්මක කරගන්න එක අමාරු දෙයක් නෙමෙයි.
කෙස්
පැලෙන තර්ක ගාණක් ගේන්න පුළුවන් වුනත් මාර්ක් සකර්බර්ග්, ඉයොන් මස්ක්, ක්රිස්
හියුස් වගේ නිදහස් වෙළඳපළ ව්යාපාර ලෝකයේ දැවැන්තයෝ මේ කියන කන්සෙප්ට් එක එන්ඩෝර්ස්
කරනවා. හරියටම කිව්වොත් ඒ අය කියන්නේ මේක කරන්න ඕන දෙයක් කියලා නෙමෙයි පවතින නිදහස්
වෙළඳපළ ක්රමය පවත්වගෙන යන්න යුනිවර්සල් බේසික් ඉන්කම් එකක් ඇතිකරන එක නොකර බැරි
දෙයක් කියලා.
ඒකට
හේතු විදියට ඒ අය කියන්නේ තාක්ෂණයත් එක්ක බොහොමයක් දේවල් ඔටෝමේට් වෙන නිසා ඉදිරි
දශකය දෙක ඇතුළත ගොඩක් නිශ්පාදන ක්ෂේස්ත්රෙය් රැකියාවල් මිනිස්සුන්ගෙන් යන්ත්රවලට
මාරු වෙනවා කියන එක. ඒ වගේම වයිට් කොලර් ජොබ් බහුතරේකටත් ඉගෙන කෘතිම බුද්ධිය සහ
ඉගෙන ගන්න සොෆ්ට්වෙයා නුදුරු අනාගතයෙදී වගකියන්න නියමිතයි. අපේ ගොඩක් දෙනෙක්
කතාකරන කුඩා හා මධ්ය පරිමාණ ව්යාපාරවලටත් කන කොකා හඬලන එක වැඩි ඈතක නෙමෙයි. ඒවට
ලෝකේ අළුතින් ඇතිවෙලා තියෙන බහුජාතික ටෙක් බේස්ඩ් කොම්පැනි එක්ක තරඟ කරන්න
බැරිවෙනවා.
ලංකාවේ
දැනටම වෙන දේවල් උදාහරණෙට ගත්තොත් බැංකුවල ඉන්න කැෂියර්ලා අරගෙන බලන්න සල්ලි
අරගන්න විතරක් නෙමෙයි මේ වෙද්දි සල්ලි තැන්පත් කරන්නත් පුළුවන් ටෙලර් යන්ත්ර
ඇවිත්. දැනට ගන්න පුළුවන් මුදල් ප්රමානෙට සීමා දාලා තියෙනවා වුනත් ඒක සීමාවක්
නෙමෙයි. ඇත්තටම ලංකාවේ තියෙන බැංකු ඔක්කොටම පුළුවන් කැෂියර්ලව අයින් කරලා දාන්න.
මේ
වෙද්දී ඔටෝමේටඩ් රීලෝඩ් මැෂින් ඇවිල්ලා තියෙනවා. දැනට ඒවා තියෙන්නේ කොළඹ අවට තැන්
කිහිපෙක වුනත් වැඩි කාලයක් යන්න කලින් ලංකාව පුරාම ඒවා දකින්න පුළුවන් වෙයි. ඒක
නිසා හන්දියේ කමියුනිකේෂන් එකක් දාගෙන රීලෝඩ් විකුනපු අයියට කෙලින්ම බඩේපාර
වදිනවා.
ප්රොෆෙෂනල්ලත්
මේ ප්රශ්නෙදි අසරන වෙන්න නියමිතව තියෙනවා. දැනටමත් දොස්තරලා වෙනුවට සිම්ටම්ස් වලට
බෙහෙත් නියම කරන්න පුළුවන් AI පරීක්ෂණ මට්ටමේ පවතිනවා වැඩිය දුරක නෙමෙයි ලංකාව
ඇතුලෙම එහෙම ඒවා නිශ්පාදනය වෙමින් තියෙනවා.
ඒ
වගේම මේ වෙද්දී එංගලන්තය, කැනඩාව, ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය විතරක් නෙමෙයි ඉන්දියාව
වගේ රටවල් වලත් මේ කියන කන්සෙප්ට් එක ගැන රීසර්ච් කරනවා කරලා තියෙනවා.
කොහොමින්
කොහාමහරි අපි කැමති වුනත් නැති වුනත් පවතින සිස්ටම් එක පවත්වාගෙන යන්න ඕන නම් තව
අවුරුදු 20-30ක් ඇතුළත මේ කියන දේ ලෝකේ පුරාම ස්ථාපිත වෙන එක අනිවාර්යය වෙනවා.